ရဟန္းခံျခင္း

ရဟန္းခံျခင္း

++++++++++++

ရဟန္းခံရန္အသက္

သာသနာ့ေဘာင္သို႔ ရဟန္းပၪၥင္းအျဖစ္ ဝင္ေရာက္မည့္သူအတြက္ 'အသက္ႏွစ္ဆယ္ေအာက္ ယုတ္ေလ်ာ့သူကို ရဟန္းခံမေပးရ'ဟု ဝိနည္းပါဠိေတာ္၌ ဘုရားရွင္ပညတ္ေတာ္မူထား၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အသက္(၂ဝ)ျပည့္သူမွ ရဟန္းေဘာင္ဝင္ေရာက္ခြင့္ ရဟန္းခံခြင့္ ရပါသည္။ သို႔ ေသာ္ အ႒ကထာ, ဋီကာ အစရွိေသာ က်မ္းဂန္အေထာက္အထားမ်ားကို ၾကည့္႐ႈ၍ (၁၉)ႏွစ္ႏွင့္ (၃)လျပည့္လွ်င္ ရဟန္းခံႏိုင္ၿပီဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ရဟန္းခံရျခင္း၏ရည္ရြယ္ခ်က္

အသက္(၂ဝ)ျပည့္သူသည္ အခ်မ္း၊ အပူ၊ ဆာေလာင္မႈ၊ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေရာဂါေဝဒနာ စသည္တို႔ကို သည္းခံႏိုင္ေလာက္ေပၿပီ။

ထို အမႈတို႔ကို သည္းခံႏုိင္ေသာ စိတ္ေမြးျမဴရန္ အသိဥာဏ္ပညာရွိေပၿပီဟု အသက္(၂ဝ)ျပည့္ၿပီးသူကိုသာ ရဟန္းေဘာင္ဝင္ေရာက္ရန္ ဘုရားရွင္က ခြင့္ျပဳျခင္းျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းေဘာင္ဝင္ေရာက္မည့္ အသက္(၂ဝ) အရြယ္ရွိသူသည္ မိမိကုိယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ စဥ္းစားေဝဖန္ႏိုင္ေသာ စိတ္ထားရွိေပၿပီ။ ဤသို႔ေသာ အသိဥာဏ္စိတ္ထားျဖင့္ (၇)ရက္၊ (၁၅)ရက္ ဒုလႅဘအျဖစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ တစ္သက္လံုး ရဟန္းဘဝျဖင့္ျဖစ္ေစ သာသနာ့ေဘာင္ ဝင္ေရာက္မည့္သူသည္ မိမိရဟန္းေဘာင္ ဝင္ေရာက္မည့္အေရးကို ေလးေလးနက္နက္ ဆင္ျခင္စဥ္းစားသင့္၏။ သူမ်ားေယာင္၍ ေယာင္ရပါသည္ဟု မျဖစ္သင့္ေပ။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ရွင္ရဟန္း ဘဝဟူသည္ ပြတ္ေဆာက္ဖ်ား၊ စူးဖ်ားေပၚက မုန္ညင္းေစ့ကေလးလိုပဲ'ဟု 'ဓမၼပဒ'၌ ဘုရားရွင္ မိန႔္ေတာ္မူထား၏။ မွန္၏-လူဝတ္ေၾကာင္ဘဝ၌ ငါးပါးသီလလံုလွ်င္ အပါမက်၊ စိတ္ခ်ရ၏၊ ရဟန္းဘဝ၌ကား သီလသိကၡာပုဒ္ အက်ဥ္း (၂၂၇)ပုဒ္၊ အက်ယ္ကုေဋ ကိုးေထာင္ေက်ာ္ ရွိုသည္။ ဤဝိနည္းသီလသိကၡာပုဒ္တို႔ကို နားမလည္ဂ႐ုမျပဳပါက ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းလွ၏။ နိဗၺာန္ကို လိုလား၍ ရဟန္းျပဳ၊ ရဟန္းခံပါ၏။

သို႔ျဖစ္ပါလ်က္ ဝိနည္းကို နားမလည္၊ မတတ္ကြၽမ္းေသာေၾကာင့္ လူလိုေန၊ လူလိုသြား၊ လူလိုစား၊ လူကဲ့သို႔ ျပဳက်င့္ေနပါက အက်ဳိးထက္ အျပစ္က ပိုမ်ား၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းခံေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားေလ့လာၿပီးမွ ေကာင္းျမတ္ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ စိတ္ထားျဖင့္သာ ဆံုးျဖတ္၍ မိမိ၏ ေလ်ာင္ဆံထံုးအား အဆံုးခံသင့္၏။ ယၾတာေခ်၊ ေဗဒင္ေဟာစသည္ ့သေဘာေၾကာင့္ကား သာသနာေတာ္ကို ႏြားၿခံမလုပ္သင့္ေပ။

ရဟန္းသံုးမ်ဳိး

လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက '(၁) သဒၶါပဗၺဇိတ၊ (၂) ပညာပဗၺဇိတ၊ (၃) ဘယာပဗၺဇိတ'ဟု ရဟန္းသံုးမ်ဳိး မိန္႔ၾကား ထားပါသည္။ ထိုသံုးမ်ဳိးတို႔တြင္ -

(၁) သဒၶါပဗၺဇိတ - ဟူသည္ ရတနာသံုးပါးႏွင့္ ဘုရားအဆံုးအမ သာသနာကို သဒၶါၾကည္ညိဳစိတ္ျဖစ္ကာ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္လိုေသာေၾကာင့္ ရဟန္းဝတ္၊ ရဟန္းခံေသာသူတည္း။

(၂) ပညာပဗၺဇိတ - ဟူသည္ ဗုဒၶ၏ ပဋိကတ္က်မ္းဂန္စာေပအသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြရလိုလို႔ ရဟန္းဝတ္သူတည္း။

(၃) ဘယာပဗၺဇိတ - ဟူသည္ လူ႔ေလာက၌ စားဝတ္ေနေရး အေနမေခ်ာင္ ရဟန္းေဘာင္မွာ အဆင္ေျပေလမလားလို႔ သာသနာ့ေဘာင္ဝင္ေရာက္လာသူ၊ အနာေရာဂါ၊ က်န္းမာေရးခြၽတ္ယြင္းေနမႈ၊ အေျခအေနအရ ေဗဒင္ယၾတာ အေျခအေနရ သာသနာ့ေဘာင္ ဝင္ေရာက္ရဟန္းခံသူတို႔တည္း။

ဒုလႅဘစစ္စစ္ျဖစ္ပါေစ

'ဒုလႅဘ'ဟူေသာ ပုဒ္၌ 'ဒု-ရႏိုင္ခဲသည္ကို၊ လဘ-ရသည္'ဟု အဓိပၸါယ္ထြက္၏။ ႏွစ္ပုဒ္ေပါင္းလိုက္လွ်င္ 'ဒုလႅဘ-ရခဲသည္'။ ဒုလႅဘဟူသည္ ေခတၱခဏ သာသနာ့ေဘာင္သို႔ ဝင္ေရာက္၍ လူျပန္ထြက္မည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားဟု မ ဆိုလို။ အထက္၌ ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း ေခတၱခဏဝတ္ဝတ္၊ အၿမဲဝတ္ဝတ္ ထိုရွင္ရဟန္းအျဖစ္သည္ အလြန္တစ္ရာ ရခဲလွေသာေၾကာင့္ 'ဒုလႅဘ'ဟု ေခၚ ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုရခဲလွေသာဘဝကို ရေနသည့္ 'ဒုလႅဘ'ဟူေသာအမည္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ က်င့္သံုးေနထိုင္ပါက ေခတၱဒုလႅဘရဟန္းခံသူျဖစ္ ျဖစ္၊ အၿမဲဝတ္ေသာ ဒုလႅဘရဟန္းျဖစ္ျဖစ္ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးမ်ားၾကေပမည္။ သို႔မဟုတ္က မိမိတို႔လည္း အပါယ္ငရဲသို႔ က်ေရာက္သြားသည္အထိ အက်ဳိးယုတ္သြားမည္ျဖစ္၏။ သာသနာေတာ္ႀကီးလည္း မိမိတို႔ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဆုတ္ယုတ္သြားမည္ျဖစ္ ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ 'ဒုလႅဘ'စစ္စစ္ျဖစ္ေစခ်င္ပါသည္။

လူတုိင္းကို ခြင့္မျပဳ

အသက္(၂ဝ)ျပည့္ၿပီျဖစ္၍ အလြန္ရခဲေသာ ရဟန္းဘဝ ဒုလ ႅဘကို အရယူမည္ဟု အားခဲႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း ဘုရားရွင္က လူတိုင္းကို သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရွင္ရဟန္းအျဖစ္ကို ခြင့္မျပဳပါေခ်။ ထိုသူတို႔မွာ အနာႀကီး ငါးမ်ဳိးရွိသူ၊ ေယာက်္ားမစစ္သူ၊ ေၾကြးၿမီရွိသူ၊ မင္းမႈထမ္း(လခစား)ႏွင့္ မိဘခြင့္မျပဳသူ စသည္တို႔တည္း။ ထို႔ျပင္ ဝိနည္းမဟာဝါ 'န ပဗၺာေဇတဗၺ ဒြတၱႎသဝါရ-ရွင္ရဟန္းျပဳ မေပးရမည့္ ပုဂၢိဳလ္ ၃၂-ေယာက္' တြင္ လက္ျပတ္၊ ေျချပတ္၊ လက္ေျချပတ္သူ၊ နားျပတ္၊ ႏွာေခါင္းျပတ္၊ နားႏွာေခါင္းျပတ္သူ၊ လက္ေခ်ာင္း၊ ေျခေခ်ာင္းျပတ္သူ၊ ကုန္းသူ၊ ကြသူ၊ ပရိသဒူသကဟု ဆိုအပ္ေသာ ပရိသတ္ကို က်က္သေရမဲ့ေစသူ၊ ေျခလက္ေကာက္သူ၊ ခြင္သူ၊ ဇရာဒုဗၺလဟုဆိုအပ္ေသာ အိုမင္းမစြမ္းသူ၊ မ်က္စိတစ္ဖက္ကန္း၊ ႏွစ္ဖက္ကန္းသူ၊ ဆြံ႕အ နားပင္းသူ စေသာ ၃၂ေယာက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ကို ရွင္လည္း ျပဳမေပးရ။ ရဟန္းလည္း ခံမေပးရ။ အတိအလင္း တားျမစ္ေတာ္မူထားေပသည္။

သံဃာ႕မဟာနာယက ညႊန္ၾကားလႊာ

ရဟန္းခံရာ၌ ကိုရင္ဝတ္သကဲ့သို႔ သရဏဂံုပီေအာင္ ႀကိဳတင္သင္ၾကားဖြယ္ မလိုပါ။ ရဟန္းေလာင္းက သံဃာ့အလယ္၌ လက္အုပ္ခ်ီ၍ လက္အုပ္ ကမၼဝါရြတ္ဖတ္သည္ကို နာယူနားေထာင္ေန႐ံုျဖင့္ ရဟန္းျဖစ္ပါသည္။ ကမၼဝါရြတ္ဖတ္ေသာ ဆရာေတာ္က ကမၼဝါစာကို ဌာန္က႐ိုဏ္း က်က် ရြတ္ဖတ္ႏိုင္ပါက ရဟန္းခံျခင္းကိစၥ ေအာင္ျမင္ၿပီးေျမက္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းခံမႈကို 'ဧကေတာသုဒၶိ=(ဌာန္က႐ိုင္း က်က် ရြတ္ဆိုေသာအားျဖင့္) ဆရာဘက္မွ သန္႔ရွင္းမႈ'သာ လိုအပ္သည္ဟု စာေပက ဆိုသည္။ သို႔ရာတြင္ ႀကိဳတင္သင္ၾကား သင့္သည္မ်ား ရွိပါသည္။ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႕ ၫႊန္ၾကားလႊာအမွတ္ (၂၈)ျဖင့္ (၁၃၅၂)ခုႏွစ္က ေအာက္ပါအတိုင္း ၫႊန္ၾကားထားပါ သည္။

' ဒုလႅဘရဟန္းေလာင္းကို အနည္းဆံုး ရက္သတၱတစ္ပတ္ခန္႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသို႔လာေစ၍ ပါဠိ (သို႔မဟုတ္) ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ပါရာဇိကေလးပါး၊ သံဃာဒိသိသ္ ၁၃ပါး၊ အာပတ္ (၇)ပံု၊ ပစၥေဝကၡဏာဆင္ျခင္နည္း၊ ေဒသနာၾကားနည္း စသည့္ အေျခခံဗဟုသုတမ်ားကို သင္ၾကားေစၿပီးမွ ရဟန္းျပဳေပးရန္၊ ရဟန္းျပဳၿပီးပါက ဥပဇၥ်ာယ္ဆရာေတာ္၊ သို႔မဟုတ္ နိႆယည္းဆရာေတာ္ကိုယ္တိုင္ တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္ ဆံုးမရန္၊ သတ္မွတ္ရက္ေစ့ပါက လူဝတ္လဲေစရန္၊ ဆက္လက္၍ သာသနာ့တာဝန္ ထမ္းေဆာင္လိုပါက အနည္းဆံုးဘိကၡဳပါတိ ေမာက္ႏွင့္ အဘိဓမၼတၴ သၿဂႋဳဟ္ကို သင္ေစရန္ ၫႊန္ၾကားအပ္ပါသည္'ဟူ၍ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ယခုေခတ္ ဒုလႅဘရဟန္းဝတ္မည့္ သူမ်ားသည္ မနက္ျဖန္ ဝတ္မည္ဆိုလွ်င္ ယေန႔လို ညေနမ်ဳိးမွ ေက်ာင္းသို႔ ေရာက္လာတတ္သည္။ ဒါေတာင္ သင္ၾကားဖို႔လာသည္မဟုတ္၊ ဒုလႅဘရဟန္းခံလို ေၾကာင္း လာေလွ်ာက္ျခင္းသာျဖစ္၏။ ဆရာ ဘုန္းႀကီးမ်ားကလည္း ဒဏာဒကာမႏွင့္ မဆန္႔က်င္ အလြမ္းသင့္ရင္ၿပီးေရာဟူေသာ သေဘာျဖင့္ လက္ခံလိုက္ၾကေပသည္။

အာပတ္ခုႏွစ္မ်ဳိး

သိကၡာပုဒ္ (၂၂၇)ပါးကို အာပတ္အမ်ဳိးအစား (အျပစ္အႀကီးအငယ္)အားျဖင့္ အစဥ္လိုက္ ျပသထားသည္ကို ၾကည့္ပါ။

၁။ ပါရာဇိက

၂။ သံဃာဒိသိသ္

၃။ ထုလႅစၥဥ္း

၄။ ပါစိတ္

၅။ ပါဋိေဒသန

၆။ ဒုကၠဋ္

၇။ ဒုဗၻာသီ

ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

ထိုခုနစ္မ်ဳိးတို႔တြင္ အမွတ္(၁)သည္ အျပစ္အႀကီးဆံုး (လူထြက္ရ၏)။ အမွတ္(၇)သည္ အျပစ္အငယ္ဆံုး ျဖစ္၏။

လူထြက္တာခက္၏

ရဟန္းခံၿပီး လူျပန္ထြက္တာကို သိကၡာက်သည္ဟု ေခၚ၏။ ထိုသို႔ သိကၡာခ် လူထြက္တာသည္ ေလးေလးနက္နက္ ၾကည့္လွ်င္ အလြန္ခက္၏။ သို႔ျဖစ္ျငား မိမိျမင္ေတြ႕ေနရသမွ် ဆရာသမားမ်ားသည္ အလြယ္တကူပင္ လူထြက္ေပးလိုက္ၾကသည္ကို ေတြ႕ျမင္ေနရေပသည္။ ရွင္သာမေဏ (ကိုရင္)ႏွင့္ ရဟန္း(ဘုန္းႀကီး)သည္ ဤအခ်က္၌ အလြန္ကြာျခားပါသည္။ 'ရွင္သာမေဏစစ္စစ္ ျဖစ္ဖို႔သည္ အလြန္ခက္ၿပီး ကိုရင္ထြက္တာသည္ အလြန္လြယ္၏။ ရဟန္းခံတာသည္ အလြန္လြယ္ၿပီး လူဝတ္ေၾကာင္ျဖစ္ေအာင္ သိကၡာခ် လူထြက္ျခင္းသည္ အလြန္ခက္၏'ဤသို႔ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သည္။

ကိုရင္စစ္စစ္ျဖစ္ဖို႔သည္ အစ၌ ေရးျပခဲ့သည့္အတိုင္း ဆရာတပည့္ႏွစ္ဦးလံုး စာလာေပလာအတိုင္း သံရဏဂံုပီမွ ကိုရင္စစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ လူထြက္ရာ၌ကား မိမိသကၤန္းကို ခါးေတာင္းက်ဳိက္ သို႔မဟုတ္ အျခားလူဝတ္နည္းတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးဝတ္ကာ မိမိကုိယ္ကို လူ႔အသြင္ဟု စိတ္ကလက္ခံသာယာလိုက္႐ံုႏွင့္ အဝတ္လဲစရာမလိုဘဲ လူျဖစ္သြားတတ္၏။ (ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ဝိနည္းနားလည္ေသာ ဆရာဘုန္းႀကီးတို႔သည္ မိမိတို႔ကိုရင္မ်ားကို ခါးေတာင္းက်ဳိက္ျခင္း စသည္မျပဳလုပ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ သတိေပး တားျမစ္ထားၾက၏။) ရဟန္းျဖစ္ဖို႔ကား ဤသို႔မဟုတ္၊ ကမၼဝါဖတ္သည့္အခါ ထိုင္လက္အုပ္ခ်ီ နားေထာင္ေန႐ံုျဖင့္ ရဟန္းျဖစ္သြား၏။ သို႔ရာတြင္ လူထြက္ရာ၌ကား အဂၤါမညီလွ်င ္ မည္သူကဆြဲခြၽတ္ ခြၽတ္၊ မိမိကိုယ္တိုင္ပင္ လူ႔အဝတ္အစားေတြဝတ္ၿပီး လူဟုေလွ်ာက္သြားေနေစကာမူ လူမျဖစ္၊ ဘုန္းႀကီးကား ဘုန္းႀကီးပင္ျဖစ္ေနေသး၏။

သိကၡာခ်လူထြက္ျခင္း

သိကၡာခ်လူထြက္ရာ၌ အဂၤါ(၆)ခ်က္ရွိပါသည္။ ယင္းအဂၤါ(၆)ခ်က္ညီမွ လူျပန္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအဂၤါတို႔မွာ - 'စိတ္၊ ေခတ္၊ ကာလ၊ ပေယာဂ၊ ပုဂၢလ၊ ဝိဇာနန'တို႔တည္း။

၁။ စိတ္ - တကယ့္ကို လူထြက္လိုေသာစိတ္ပါမွ သိကၡာက်၊ လူျဖစ္သည္။ စိတ္မပါဘဲ ေျပာင္ေလွာင္ သိကၡာခ်လွ်င္ လည္းေကာင္း၊ စိတ္မပါဘဲ ေျပာင္ေလွာင္သိကၡာခ်လွ်င္လည္းေကာင္း၊ သူတစ္ပါးက အတင္းအဓမၼ ဆြဲခြၽတ္လွ်င္ လည္းေကာင္း သိကၡာ မက်လူမျဖစ္။

၂။ ေခတ္ - သိကၡာခ်နည္းကိုျပေသာ 'သာမေဏေရာတိမံ ဓာေရထ=တပည့္ေတာ္ကို သာမေဏ(ကိုရင္)ဟု မွတ္ေတာ္မူပါကုန္'၊ ဂိဟီတိိ မံ ဓာေရထ=တပည့္ေတာ္ကို လူဝတ္ေၾကာင္ဟု မွတ္ေတာ္မူပါကုန္'ဟူေသာ ေခတ္ပုဒ္မ်ားကို မိမိနားလည္ေသာ ဘာသာျဖင့္ သံုးစြဲဆိုခ်မွ သိကၡာက်၊ လူျဖစ္သည္။

၃။ ကာလ - 'ဓာေရထ=မွတ္ေတာ္မူပါကုန္'ဟု ပစၥဳပၸန္ကာလျဖင့္ဆိုမွ သိကၡာက်လူျဖစ္သည္။ အတိတ္ကာလ၊ အနာဂတ္ကာလ စကားလံုးျဖင့္ခ်ကာ သိကၡာမက်၊

၄။ ပေယာဂ - ႏႈတ္ျ>ြမက္ျခင္းဟူေသာ ဝစီပေယာဂျဖင့္ဆိုမွ သိကၡာက်သည္။ စာေရး၍ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္လက္ျပ၍ျဖစ္ေစ ခ်လွ်င္မက်။

၅။ ပုဂၢလ - သိကၡာခ်လူထြက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္၊ သိကၡာခ်သည္ကို နားေထာင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္မ်ဳိးလံုးပင္ ေသြးပ်က္ေသာ အ႐ူးလည္း မဟုတ္ရ၊ ဘီလူး စသည္ဖမ္းစား၍ စိတ္လြင့္ေနသူလည္းမဟုတ္ရ၊ ေရာဂါဒဏ္ကုိ အျပင္းအထန္ခံေနရသူလည္း မဟုတ္ရ၊ သိနားလည္ေသာ ပကတိလူသား႐ိုး႐ိုးမွ သိကၡာက်သည္။

၆။ ဝိဇာနန - အထက္ပါ ေခတ္ပုဒ္တစ္ခုခုကို ဆိုၿပီးသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ 'ဤသူဟာ လူထြက္လိုေပါ့'ဟု နားေထာင္သူက သိမွ နားလည္မွ သိကၡာက်လူျဖစ္သည္၊ နားမလည္လွ်င္မက်။

အထက္ပါ အဂၤါ(၆)ခ်က္ညီၫြတ္မွ လူဝတ္ေၾကာင္စစ္စစ္ျပန္ျဖစ္သြားသည္။ ယင္းအဂၤါေတြႏွင့္မညီလွ်င္ မည္မွ် ပုဆိုး၊ အက်ႌဝတ္ေန ေသာ္လည္း လူမျဖစ္ေပ။